Vandaag een vrij grafische tip, eentje die echt gaat over hoe je je onderwerp in beeld brengt. En die tip is dit maal ook nog eens een niet zo eenvoudig onderwerp. Je zult misschien even goed moeten nadenken voor het duidelijk is hoe het in elkaar steekt, maar we hebben ons best gedaan het zo duidelijk mogelijk op te schrijven.
Deze maand gaat het namelijk over lijnen, en hoe je ze in de verschillende stijlen binnen de natuurfotografie toepast. Lijnen kunnen altijd zorgen voor een leuk extra’tje in je foto’s!
Even vooraf
Voordat we de theorie over lijnen induiken, moet je je eerst even iets realiseren. Als natuurfotograaf maak je natuurlijk de mooiste beelden van de natuur. Maar voor wie? Natuurlijk is dat (voor een deel dan toch), voor jezelf, omdat het gewoon heerlijk om buiten in de natuur bezig te zijn, maar vaak doe je het ook voor een publiek, de ‘kijker’. Als die het beeld bekijkt, moet hij of zij geboeid raken door wat er te zien is. Soms kijkt de kijker heel anders naar je beeld dan je dat als fotograaf doet. Dat komt omdat de kijker het verhaal achter de foto vaak niet kent. Jij weet wat voor barre omstandigheden je hebt moeten doorstaan. De kijker niet. Daarom moet je je beeld op de een of andere manier bijzonder maken.
Dat kan dus met lijnen. Lijnen kunnen de blik van de kijker sturen, je kunt ermee bepalen waar je publiek naar zal kijken, en dus hoe je publiek de foto beleeft. Met lijnen kan je nadruk leggen op bepaalde delen van je foto, en op die manier rust en focus creeëren.
Afbeelding 1: plataan in avondlicht, een klassiek voorbeeld van het gebruik van lijnen, de boomstam leidt je blik de foto in. Eigenlijk was het nog beter geweest als de boomstam links en rechts precies in de onderste twee hoeken zou beginnen.
lijnen wijzen je op het onderwerp
Zoals al gezegd volgt de kijker met zijn ogen vaak de lijnen in de foto, als je ervoor zorgt dat deze lijnen naar het onderwerp toe lopen, dan vestig je de aandacht dus op het onderwerp. Zo’n lijn kan van alles zijn, een boomstam, de gleuven tussen straatstenen, takjes, sprietjes en nog veel meer. Als je het helemaal goed wilt doen, moet je niet alleen zorgen dat de blik van de kijker naar het onderwerp wordt geleid, maar nadat het onderwerp aandachtig is bekeken, de blik ook weer netjes de foto uit wordt geleid.
Afbeelding 2: oranje havikskruid, de steel leidt je blik direct naar de knalrode bloemen, die mooi afsteken tegen de groene achtergrond, groen en rood zijn immers complentaire kleuren.
Afbeelding 3: plantje tussen straatstenen, ook hier zorgen de groeven tussen de straatstenen voor een (subtiele) lijn richting het onderwerp (het plantje).
Het is vaak zo dat lijnen van linksonder naar rechtsboven beter werken dan van rechtsonder naar linksboven. Dat heeft te maken met de richting waarin we lezen. Dat doen we natuurlijk van links naar rechts. Mensen vinden het fijn om ook een foto op zo´n manier te bekijken. Mensen beginnen als ze een lijn zien vaak onderin de foto en gaan dan boven, terwijl ze een onderwerp tegenkomen. Dat werkt het best in de leesrichting.
Hieronder zie je nog een keer afbeelding 1, maar naast het origineel staat de gepspiegelde versie, welke is sterker?
Afbeelding 4: het origineel, werkt prima, want je kijkt in de leesrichting
Afbeelding 5: De gespiegelde versie werkt minder goed, omdat je geneigd bent tegen de leesrichting in te kijken
Natuurlijk spiegelen wij onze foto’s niet als ze verkeerd om staan. Dat verpest de foto’s vaak alleen maar, wij willen in een keer een goede, natuurlijke foto. De uitdaging is wat ons betreft juist ook voor jullie om je beeld in een keer goed te krijgen.
lijnen als omlijsting
Je kunt met lijnen meer dan alleen maar de ogen van de kijker naar je onderwerp leiden. Een mooi patroon van lijnen vormt vaak ook een prachtige omlijsting van je onderwerp. Het mooist is het als de omlijsting bij het onderwerp past. Bij een onderwerp met veel strakke, rechte lijnen, bijvoorbeeld een tak, past ook een strakke omlijning. Maar als je onderwerp veel ronde vormen bevat, bijvoorbeeld als het gaat om een paddenstoel, dan is ook een omlijsting het mooist als deze uit gebogen lijnen bestaat. Of het is juist leuk als die lijnen in de omlijsting juist niet bij je onderwerp passen, zodat ze een contrast met het onderwerpvormen. Lastig hè, die natuurfotografie…
Afbeelding 6: grasklokje, Setesdal, Noorwegen. De sprieten om de bloem heen geven een leuke extra omlijsting aan de in principe nogal saaie achtergrond, gevormd door een wolkenlucht.
Afbeelding 7: paddenstoel, de meest imposante lijn in deze foto is de gebogen rand van de hoed, doordat de grassprieten in de achter- en voorgrond ook gebogen zijn, ontstaat een evenwichtig beeld. De grasspriet die van links komt lijkt zelfs zo over te gaan in de hoedrand.
Lijnen in een landschap
De basis van de landschapsfotografie kon je vorige maand al lezen. Maar als we het hebben over het gebruik van lijnen in de natuurfotografie, kunnen we lijnen in de landschapsfotografie niet overslaan. Lijnen in een landschap versterken namelijk het effect van diepte.
Dat is erg belangrijk, want vaak zijn landschappen mooi door hun weidsheid. Die weidsheid zijn wij als mensen omdat we diepte (3D) zien, een foto is natuurlijk in 2D, en dat merk je. Als je ‘gewoon’ een foto maakt van een adembenemend landschap, dan ziet het landschap er op de foto écht veel minder mooi uit. Dat komt dus omdat je de diepte mist. De truc om dit op te lossen is om ervoor te zorgen dat landschapfoto’s vlak voor je voeten beginnen en dan de blik van de kijker van voor helemaal naar achteren sturen. En dat kan met…juist…lijnen. Kijk maar naar onderstaande voorbeelden:
Afbeelding 8: Byglandsfjord, Setesdal, Noorwegen. De streep op de steen linksonder vormt hier een (subtiele) inleidende lijn. Hij is echter niet supersterk, wnat hij loopt van links naar rechts, dus tegen de leesrichting in.
Afbeelding 9: Kust van het Veerse Meer, hier vormt de rand met stenen een duidelijke lijn, deze is nog sterker dan in afbeelding 8, omdat de lijn van links naar rechts loopt en veel langer doorloopt. Verbeterpuntje: die horizon had wel recht gemogen!
Afbeelding 10: Oranjezon, het stenen element op de voorgrond is onderdeel van een brug. Deze landschapsfoto is sterk door de symmetrie, wat betekent dan de linker en rechterkant heel erg op elkaar lijken, behalve dat ze gespiegeld zijn. Hier begint de inleidende lijn in top van het brugdeel en wordt in de achtergrond overgenomen door de rietkragen.
Lijnen in herhaling
Zoals we in een eerdere tip van de maand al eens hebben verteld, kan je door het herhalen van vormen en lijnen het herhaalde element extra benadrukken. Dat geldt zeker ook voor lijnen. Het werkt het beste met scherpe lijnen, dus lijnen die een groot contrast hebben met hun achtergrond, of scherp zijn afgebeeld. Zoals we al eerder hebben verteld is het niet noodzakelijk dat de lijn in herhaling precies hetzelfde is als de originele lijn. Er bestaat antuurlijk altijd de mogelijkheid om technieken te combineren. Je kunt deze herhaling ook toepassen in de achtergrond en dan vormt het meteen een mooie omlijsting. Of zorg dat de herhaling je onderwerp benadrukt of de blik van de kijker naar het onderwerp toe leidt.
Afbeelding 11: grassprieten in herhaling. Een meer artistieke natuurfoto, de grasspriet in de achtergrond ligt qua vorm vrij dicht bij het onderwerp (de scherpe grasspriet). Toch is de herhaling ook niet supersterk omdat de ahcterste grasspriet vrij onscherp is.
Afbeelding 12: Silhouet avn geel nagelkruid. de perfecte foto om de vorm van de vruchtjes van het geel nagelkruid te benadrukken. De plant op de achtergrond heeft zeker niet dezelfde vorm als de plant op de voorgrond, toch is hier absoluut sprake van herhaling van lijnen.
Afbeelding 13: Bos op weg naar de preikestolen, Noorwegen. Herhaling van lijnen kan ook op grotere schaal. Deze berken op een helling vormen een mooie herhaling.
Natuurfotografie voor kinderen 