Tip van de maand maart 2015: abstracte natuurfotografie

Natuurfotografie is een kunstvorm, en om mooie kunstzinnige foto’s te maken hoef je niet per se je onderwerp herkenbaar op de foto te zetten. Deze maand laten daarom we de herkenbaarheid achter ons, want dan gaat er een nieuwe wereld voor je open: de wereld van de abstracte natuurfotografie!

Heel veel natuurfoto’s zijn registrerend, ze willen een bepaalde plant-, dier- of paddenstoelensoort laten zien. Omdat dat al zo vaak wordt gedaan is het op den duur saai, om je foto’s interessanter te maken kun je allerlei interessante elementen aan je foto van die soort toevoegen, zoals een mooie bokeh. Maar je kunt ook de herkenbaarheid (bijna) helemaal vergeten, en de natuur gaan bekijken als een kunstenaar. Dan zie je ineens nieuwe dingen, zoals verassende patronen in het water of een fantastische vlakverdeling in een vlindervleugel. kijk hier maar eens naar:

afb. 1: Dit is het blad van een kerstster, natuurlijk kun je dat er nog wel uithalen als je goed kijkt, maar echt belangrijk is deze herkenning niet. Het gaat om de rode kleur en het mooie lijnenspel in de nerven. Let ook op het feit dat de hoofdnerf precies een diagonaal van de foto is, dit maakt deze lijn extra interessant.

Patronen in het water

Een van de mooiste plaatsen voor het maken van abstracte natuurfoto’s is bij het water, water werkt als een spiegel en reflecteert alle dingen die zich boven het water of aan de rand ervan bevinden. Maar het water is geen vlakke spiegel, door de wind, varende schepen of andere factoren gaat het water golven. dat golven kan op ontelbaar veel manieren en erdoor onstaan de mooiste patronen, als je dara foto’s van maakt zijn het net schilderijen! Let wel op dat niet alle foto’s van reflecties in het water meteen interessant zijn, de uitdaging is om te zoeken naar een reflectie met afwisselende kleuren of lijnen die erg duidelijk naar voren komen. Dan maak je je reflectie interessant om naar te kijken en dan kan dat foto’s opleveren waar je veel langer naar kijkt dan naar de standaard foto’s.

afb. 2: waterspiegeling in jachthaven, wat hier nou precies wordt gereflecteerd is niet meer te achterhalen maar dar gaat het niet om, kijk eens naar de structuren, kleuren en lijnen die zich hier ontvouwen. Het is een foto waar je lang naar kunt kijken.

 

afb. 3: een totaal andere waterreflectie, hier zijn kleuren niet zo belangrijk en gaat het om de vormen! Afb. 2 en 3 laten goed zien hoe enorm veel verschil er kan zitten tussen verschillende reflecties in het water.

 Abstractie door beweging

Door je camera te bewegen, kan je ervoor zorgen dat er bepaalde patronen ontstaan, een goed voorbeeld is wanneer je je camera naar beneden beweegt tijdens het maken van de foto. Natuurlijk moert je dan wel zorgen voor een langere sluitertijd, bijvoorbeeld 1/10 seconde. Dit kun je doen door je diafragmawaarde (f-waarde) zo groot mogelijk te maken en je ISO-waarde (lichtgevoeligheid) te verlagen. Hierbij krijg je een lijn, die een beetje doet denken aan een abstract schilderij. Het probleem bij het maken van deze foto’s is de coördinatie van de beweging van je camera en de tijd dat je op de ontspanknop drukt. Natuurlijk is het wel belangrijk dat je zoekt naar een interessant element. Soms als je deze techniek toepast, krijg je namelijk een bijna egaal grijs vlak. Dan is de foto eigenlijk niet meer interessant. Je moet zoeken naar iets wat ervoor zorgt dat de blik van de kijker blijft hangen. En wellicht vraagt de kijker zich af wat er op de foto te zien is, een soort raadplaatje. Op afb. 4 zie je een artistieke benadering van een boom.

afb. 4:Abstracte foto door verticale beweging

Deze methode kan ook anders worden gebruikt, bijvoorbeeld door horizontaal te bewegen, kan een horizontale lijn verkregen worden.

afb. 5: Abstracte foto door horizontale beweging

Je hoeft niet altijd bomen of een bos te hebben voor het maken van mooie abstracte foto’s. In een bloemenveld krijg je de meest verrassende effecten. Zo zorgen bloemen voor kleurige accenten, waardoor je je gaat afvragen wat je nou eigenlijk ziet.

afb. 6: deze foto is gemaakt in een grasveld, de roze bloemen van het harig wilgenroosje geven leuke accenten aan de foto. Zie je hier trouwens ook de duidelijke gelijkenis met een schilderij? Een mooi bewijs van het feit dat (natuur)fotografie een kunstvorm is

Is deze foto nou mislukt of niet?

soms kan je per ongeluk een interessante abstracte foto maken, kijk maar:

afb. 7: Deze grasspriet met druppels hing bij mij in de tuin en en ik wilde er een mooie, scherpe foto van maken. Dat was ook het doel toen ik op het knopje drukte voor het maken van deze foto. Alleen was het te donker, waardoor ik kampte met een te lange sluitertijd. Dat geeft foto’s met bewegingsonscherpte, de ergernis van iedere fotograaf. Alhoewel, ergenis!? Later op de computer bleek dit een mooi abstract beeld, de druppels zijn nog maar deels herkenbaar en het geheel is een ordening van lijnen en vormen geworden met groen als overheersende kleur.

Conclusie: gooi die foto’s met ongewilde bewegingsonscherpte niet meteen weg, maar bekijk ze eens met andere ogen en wellicht zie je dat het eigenlijk hele interessante beelden zijn. Creatief denken helpt daarbij!

Toepassing van abstracte beelden

Nu zullen jullie vast denken”ontzettend leuk hoor, al die abstracte natuurfoto’s, maar wat moet je er ooit mee doen. Kijk, scherpe natuurfoto’s, die kun je nog gebruiken voor informatieve teksten over de natuur, zoals je kunt vinden in boeken, tijdschriften, kranten of op internet. Maar die onherkenbare foto’s, daar heb je toch niks aan??” Het grote geheim is: dat heb je wel. Een abstracte foto kun je in de kamer aan de muur hangen bijvoorbeeld, soms boeit dat veel beter dan een scherpe foto. Daarop ben je namelijk na een paar dagen wel uitgekeken. Maar in een abstracte foto kun je, met een beetje fantasie, steeds weer nieuwe dingen ontdekken. Zo’n foto verveelt niet gauw. Verder zijn ze ook erg handig voor achtergronden van bijvoorbeeld folders, of van websites, zoals deze:

afb. 8: Dit is de achtergrond van deze website, gewoon een foto van een bladerdek met daarin gaten waardoor je de lucht kunt zien, alleen dan zonder eerst goed scherp te stellen. De bokeh-cirkeltjes (zie de andere tips van de maand) zorgen voor een mooi patroon. geen abstracte foto die interessant is om zo lang naar te kijken, maar wel een die prima dienst kan doen als achtergrond! Wij zijn er in ieder geval tevreden over!